PV: Thưa Ông, vui lòng thông tin về lịch trình của chuyến đi và những nội dung đoàn đã làm việc, thực tế ở Singapore và Malaysia?

Ông Trương Minh Hoàng: Như chúng ta biết, tại kỳ họp lần thứ Tám của Quốc hội khoá XIII, vào tháng 10/2014, dự kiến trong chương trình làm việc Chính phủ sẽ trình Quốc Hội về việc sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, trong đó có nội dung điều chinh mức thuế thuốc lá, rượu, bia...Đễ có thêm kiến thức thực tế và trao đổi thêm kinh nghiệm một số nước bước đầu đã làm thành công trong việc xây dựng, ban hành luật, kiểm soát và giải pháp phòng, chống việc nhập lậu thuốc lá, rượu, bia...

Đoàn đi gồm chín vị Đại biểu Quốc hội và bốn cán bộ, chuyên viên; do Ông Đinh Trịnh Hải Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội làm trưởng đoàn; lịch trình, đoàn đi thực tế một ngày, làm việc một ngày tại Singapore, sau đó đoàn đi bằng đường bộ qua Malaysia. Tại Malaysia Đoàn cũng có hai ngày đi thực tế và làm việc. Những nơi đến và làm việc Đoàn được tiếp cận một số mô hình đầu tư để giáo dục ý thức tự giác của cộng đồng, nhất là giới trẻ..., tại các buổi làm việc Đoàn cùng chia xẻ những kinh nghiệm các chuyên gia, báo cáo viên tại hai nước sở tại và báo cáo khách mời đến từ Philippines, Thailan về kinh nghiệm, cải cách thuế, Chính sách thuế thuốc lá, kiểm soát buôn lậu, chương trình phòng chóng tác hại thuốc lá, kiểm soát rượu bia.

PV: Thưa Ông, với trách nhiệm của mình Ông chia sẻ gì, trước thực trạng tiêu thụ thuốc lá, rượu, bia tại Việt Nam hiện nay?

Ông Trương Minh Hoàng, Việt Nam thuộc nhóm 15 nước có số người hút thước lá cao nhất trên thế giới ( số liệu, Bộ Y tế, điều tra toàn cầu về tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành Việt Nam, 2010 ) – theo kết quả điều tra thì người Việt Nam trên 15 tuổi hút thuốc lá có tỷ lệ khá cao, cứ 2 nam giới thì có gàn 1 người hút thuốc (tỷ lệ nữ hút thuốc chiếm khoảng 1,4%); những người tuy không trực tiếp hút, nhưng trung bình cứ 1 người hút thuốc thì có 2 người tiếp xúc khói thuốc thụ động tại nhà và có khoảng 1/3 số người tiếp xúc thuốc thụ động tại nơi làm việc. Hậu quả của người nghiện thuốc cũng đã được thống kê, có liên quan đến 25 loại bệnh tật, và là nguyên nhân chủ yếu của nhiều bệnh mãn tính nguy hiểm..., Việt Nam mỗ năm có khoảng 40.000 ca tử vong do các bệnh có liên quan đến thuốc lá, và nếu Việt Nam không quyết liệt với những biện pháp có hiệu quả thì đến năm 2030, con số này sẽ tăng lên con số 70,000 ca/năm.

Việc tiêu tốn không hề nhỏ, cũng theo thống kê tại Việt Nam năm 2012 ước chi cho mua thuốc lá hơn 22 ngàn tỷ đồng, năm 2011 hơn 23 ngàn tỷ đồng. Chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động, do ốm đau và tử vong sớm cho năm bệnh do hút thuốc lá gây ra như: ung thư phổi, ung thư đường tiêu hoá- hô hấp, bệnh phổi tắc nhãn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ,( Đại học y tế Cộng cộng - HealthBridge Canada 2013 ), điều đáng để chúng ta đáng quan tâm và suy ngẫm, trong thực tế người nghèo ngày càng có xu hướng hút thuốc nhiều hơn người giàu. Theo số liệu điều tra mức sống gia đình năm 2006, ở nhóm người có thu nhập thấp hút thuốc nhiều hơn người có thu nhập cao hơn 11%.

Còn đối với rượu, bia cũng tiêu tốn không hề nhỏ và kéo theo nhiều hệ lụy, vấn đề này tôi cũng có dịp trả lời và được đăng tải trên Websei của Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh tháng trước, sau chuyến hội thảo tại Srilanka...

Qua nghiên cứu thực tế kinh nghiệm mô hình, cách làm từ quá trình lập pháp đến triển khai thực thi hành động tại một số nước Châu Á . Quá trình đề xuất, lập đề án, để được sự đồng thuận thông qua chính sách pháp luật, cũng như việc triển khai thực hiện không hề dễ, tại Malaysia, để có một thành phố Melaka với hơn 800 ngàn dân đồng tình hành động, để có những tuyến phố không khói thuốc...; hay ở Singapore, người dân và khách du lịch thực hiện nghiêm việc hút thuốc lá đúng nơi quy định, việc quy định các cơ sở sản xuất thuốc không những in cảnh báo đầy đủ tác hại trên bao thuốc, còn phải in ký hiệu mã số vạch trên từng điếu thuốc để chống hàng nhập lậu, hàng giả. Trường hợp cơ quan chức năng phát hiện người bán, cũng như người mua hàng nhập lậu, hàng giả, chỉ cần số lượng 20 điếu trở lên là phạt rất nặng bằng tiền, tuỳ mức độ sai phạm sẽ bị xử hình sự..., tôi nghĩ rằng đã đến lúc không thể chặm hơn nữa Việt Nam phải sớm ấn định mức thuế tiêu thụ đặc biệt cao hơn nữa ở một số mặc hàng, trong đó đặc biệt là thuốc lá, rượu, bia. Măt khác cần quy định mức giá tối thiểu cao hơn giá bán hiện nay cho mỗi bao thuốc lá (loại 20 điếu) có thể tăng gắp đôi. Đồng thời với đó là có các giải pháp mạnh hơn, quyết liệt hơn trong cuộc chiến chống buôn lậu. Điều quan trọng hơn để được có sự thành công là sự quyết tâm chính trị, sự vào cuộc của người đứng đầu mỗi cấp, mỗ ngành và mỗi đơn vị. Tạo cho cộng đồng xã hội có ý thức và sự chung tay đồng thuận của mõi công dân; tôi nghĩ rằng có được vậy thì khả năng ngăn chặn hạn chế thuốc lá mới có hiệu quả.

PV: Thưa Ông, tham gia kỳ họp thứ tám Quốc Hội khoá XIII ông sẽ thể hiện như thế nào về chính sách thuế đối với thuốc lá, rượu, bia?

Ông Trương Minh Hoàng: Trong chương trình của mình tôi sẽ chủ động trao đổi, tọa đàm, gặp gỡ với nhiều đối tượng khác nhau để có thêm tư liệu, cơ sở vững chắt để cùng tham gia ý kiến của mình trong việc sửa đổi bổ sung Luật thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá, rượu, bia... nhằm góp phần vào việc tăng thu Ngân sách, giảm sản xuất, tiêu thụ thuốc lá, rượu, bia; đi đôi với đó là kiến nghị giải pháp mạnh hơn trong chiến dịch phòng chống buôn lậu.

Xin cảm ơn Ông trả lời phỏng vấn chúng tôi.